مطالعه وضعیت بر در آب ها و خاک های زراعی دشت زاینده رود و تعیین حد بحرانی بر برای شبدر سفید

دراین تحقیق وضعیت بر درخاکهای زراعی در آب آبیاری منطقه جی، براآن و رودشت در حد فاصل شهراصفهان تاباتلاق گاوخونی مطالعه و با استفاده از آن حد بحرانی سمیت بر برای گیاه شبدر بررسی گردید همچنین دونوع عصاره گیر بر مورد آزمایش و ارزیابی قرارگرفت . منطقه مورد مطالعه دشت آبرفتی زاینده رود به طول حدود 120 کیلومتر و عرض 8 کیلومتر بوده که از نقطه نظر اقلیمی جزءمناطق خشک محسوب می گردد. اراضی منطقه جزء اراضی پست می باشد. جهت انجام مطالعه حاضر، 20 نقطه مورد مطالعه با فواصل نسبتا مساوی انتخاب گردیده وبااستفاده از اوگر درسه عمق 0-30،30-60،60-90 سانتیمتری خاک و همچنین از آب آبیاری زمینهای مزبور (رودخانه و چاه) نمونه گیری بعمل آمده و مقدار بر ph , ec, so4 , cl , hco3 , co3 , mg , ca , k+ , na+ درنمونه های آب و خاک و بافت ، آهک و مواد آلی درنمونه های خاک اندازه گیری گردید. با استفاده از غلظت بر، مواد آلی درصد رس و سایر فاکتورها، 6 نمونه خاک انتخاب و جهت کشت گلخانه ای آماده و تیمارهای صفر، 5ˆ2، 5 و 10 قسمت در میلیون با سه تکرار دریک طرح اسپلیت پلات اعمال و اقدام به کشت بذرشبدر برسیم گردید. 50 روز پس از تاریخ کشت و در حالی که 40 درصد از بوته ها به مرحله گلدهی رسیده بودند نمونه های گیاهی برداشت و پس از طی مراحل آزمایشگاهی مقدار بر در ماده خشک اندام هوایی گیاه اندازه گیری بعمل آمد همچنین از خاک گلدانها (پس از برداشت محصول) در دو روش عصاره اشباع و آب داغ عصاره گیری بعمل آمده و مقدار بر مشخص گردید. نتایج مطالعات نشان می دهد که در نمونه های خاک بر با cl,ec,k,na در سطح 1 همبستگی معنی داری دارد. در آب آبیاری نیز بر فاکتورهای اندازه گیری شده بجز ph در سطح 1 همبستگی معنی داری دارد. بین بر در عصاره خاک های عمق 0-30 سانتیمتری و بردرآب آبیاری همبستگی معنی داری وجود نداشته که احتمالا بدلیل تنوع در مدیریت آبیاری و کیفیت آب آبیاری مناطق مورد مطالعه می باشد، همچنین بین غلظت بر و مواد آلی در خاک همبستگی وجود نداشته که بدلیل کم بودن مواد آلی در خاک می باشد بر با ph در عمق 60-90 سانتیمتری و با درصد رس در عمق 0-30 سانتی متری همبستگی معنی داری دارد . بین غلظت بر برداشت شده توسط گیاه (uptake) و غلظت بر در خاک گلدانها که به دو روش عصاره گیری شده بود مدل خطی تطبیقی داده شده که بر درخاک به روش عصاره اشباع بالاترین همبستگی (78ˆ0 = r) نسبت به آب داغ (59ˆ0 = r) داشته است لذا عصاره اشباع بعنوان عصاره گیر مناسب انتخاب گردید. برای تعیین حد بحرانی سمیت بر درگیاه از روش ظاهری (visual) استفاده گردید. حد بحرانی دردو روش عصاره اشباع و آب داغ به ترتیب 2ˆ1 و 7ˆ6 میلی گرم به لیتر می باشد. نظر به اینکه عصاره گیری اشباع بعنوان روش مناسب انتخاب شده لذا حد بحرانی سمیت بر در این عصاره گیر بعنوان حد بحرانی مورد قبول انتخاب گردید (mg/l 2ˆ1). طبق بررسی انجام شده غلظت بر در بسیاری از خاکهای زراعی منطقه مورد مطالعه بیشتر از حد بحرانی برای شبدر بوده و لذا اثرات سمیت در آنها نمایان میگردد لذا جهت جلوگیری از اثرات نامطلوب میتوان بجای کشت شبدر از کشت گونه های سازگار استفاده نمود.